Już wkrótce zostanie wprowadzony w Polsce system kaucyjny, który ma ograniczyć zaśmiecanie środowiska, zwiększyć recykling i promować gospodarkę o obiegu zamkniętym. Nowe przepisy wejdą w życie 1 października 2025 roku i dlatego warto już teraz wiedzieć, co zmieni się pod względem działań konsumentów oraz obowiązków przedsiębiorców.
System kaucyjny będzie działał w prosty sposób: przy zakupie napoju, w opakowaniu ze specjalnym logotypem, od klienta pobierana będzie kaucja za opakowanie - butelkę lub puszkę. Po zwrocie pustego, nieuszkodzonego opakowania do automatu (tzw. butelkomatu) lub punktu zbiórki, konsument odzyska tę kwotę, bez potrzeby okazywania paragonu. Nie będzie możliwości odebrania kaucji za opakowania bez logotypu.
Systemem kaucyjnym zostaną objęte następujące opakowania:
Z systemu, ze względów sanitarnych, wyłączone będą opakowania na napoje mleczne.
Stawki mają wyglądać następująco:
Maksymalna kwota kaucji może wynosić 2 zł.
Oddanie butelki czy puszki będzie możliwe w specjalnie wyznaczonych punktach zbiórki, przede wszystkim w sklepach i automatach do zwrotu (tzw. butelkomatach). Co ważne, klient nie będzie musiał przedstawiać paragonu, aby odzyskać pieniądze - wystarczy, że zwróci czyste i nieuszkodzone opakowanie, które jest odpowiednio oznakowane. Kaucja zostanie wypłacona gotówką lub odliczona od wartości zakupów, w zależności od indywidualnej polityki sklepu.
Każdy, kto sprzedaje napoje w opakowaniach objętych systemem, musi doliczać obowiązkową kaucję. Przystąpienie do systemu kaucyjnego jest zatem obowiązkowe dla wszystkich wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach objętych przepisami.
Pewne różnice dotyczą jednak sklepów:
Brak uczestnictwa w systemie grozi przedsiębiorcom karami finansowymi oraz dodatkowymi kosztami związanymi z tzw. opłatą produktową.
System kaucyjny ma swoje korzenie w unijnej dyrektywie SUP z 2019 roku, która dąży do ograniczenia odpadów z tworzyw jednorazowych. W Polsce jej implementacja nastąpiła poprzez ustawę z 14 kwietnia 2023 r. To właśnie ona stanowi podstawy prawne dla wdrożenia systemu DRS - Deposit Return System.
W wielu krajach europejskich systemy kaucyjne zostały już wdrożone i sprawnie działają, np. w Niemczech kaucja za opakowanie wynosi ok. 0,25 EUR, a w państwach bałtyckich około 0,10 EUR. Polska zamierza dostosować swoje rozwiązania do tych standardów.
Firmy wprowadzające napoje do systemu mogą skorzystać z usług operatora systemu kaucyjnego. Rozwiązania technologiczne, m. in. oferowane przez dostawców oprogramowania dla handlu i dystrybucji, pozwalają zintegrować system kasowy z automatami do zwrotu - automatycznie naliczać kaucję, generować odpowiednie wpisy w dokumentach sprzedażowych czy raportować.
Aby umożliwić dostarczenie wymaganych przez operatorów danych potrzebnych do rozliczania kaucji, w MAT_ROZ zostanie wprowadzona nowa tabela PARENT_EAN. W tej tabeli automatycznie zapisywany będzie kod kreskowy danego opakowania (np. butelka po coli). Rozwiązanie to będzie działało w trybie uczenia się, który można włączyć lub wyłączyć w zależności od potrzeb. Dodatkowo w MAT_ROZ pojawi się nowe pole KAUCJA_TYP, które pozwoli jednoznacznie oznaczać produkty objęte kaucją. Warto zaznaczyć, że zwrot opakowania kaucyjnego nie będzie wpływał na stan magazynowy.
Rozszerzona analityka dostarczy danych do potrzebnych raportów, ilościowo-wartościowego po typie opakowań oraz także ilościowo-wartościowego po typie opakowania z rozbiciem na kody EAN, czego wymagają operatorzy aby obsłużyć rozliczenie kaucji.
Rozwijany dla Państwa moduł kaucyjny wspierać będzie ponad to integrację z butelkomatami oraz operatorami dla ułatwienia i kontroli rozliczeń.
WAŻNE! Zwroty będą możliwe wyłącznie za pośrednictwem systemu POS. Na kasach systemowych opcja ta nie będzie dostępna.
System kaucyjny, który zacznie działać w Polsce 1 października 2025 roku, ma realnie przyczynić się do zmniejszenia odpadów i zwiększenia recyklingu. Dla konsumentów oznacza to prostszy sposób odzyskiwania pieniędzy za opakowania zwrotne, a dla firm konieczność adaptacji do nowych przepisów, ale też okazję do budowania proekologicznego wizerunku.
